Elkarrizketa Begoña Erraztiri BERRIAn Nafarroako Parlamentuan legebiltzarkide den arren, Eusko Legebiltzarreko hauteskundeetarako kanpainari begira ari da lanean dagoeneko Begoña Errazti, alderdiko lehendakaria denez. Kanpainako bost ekitaldi nagusitan da parte hartzekoa. Aberri Eguneko ekitaldian ere izango da noski, Gernikan.
Aberri Egunean zer esango duzu?
Eskubide nazionalak defenditzeko eguna da Aberri Eguna. Oso une garrantzitsuan gaude, erabakitzeko unea da, geuk erabaki behar dugu, kanpoko esku- hartzerik gabe. Hori da ideia nagusia.
Apirilaren 17an Euskal Autonomia Erkidegoan hasiko denari nola deitzea duzu nahiago: erabakitzeko legealdia edo negoziatzeko legealdia?
Erabakitzeko legealdia, zalantzarik gabe.
Erabakitzeko tresnatzat erreferenduma proposatzen duzue. Erreferendum horretan Euskal Autonomia Erkidegorako estatus politiko berriari buruz galdetu beharko litzateke edo, gatazka politikoaren irtenbideari buruzko galdera orokorragoa beharko luke?
Abenduaren 30ean onartutako proposamena da oinarria. Gehiengoak hori nahi du. Ez bakarrik Euskal Autonomia Erkidegoan, zeren eta, jende kopuru aldetik, gure herriko gehiengoak hori erabaki zuen. Espainirekin zer harreman nahi dugun erabaki behar dugu batetik, eta Nafarroarako eta Iparralderako harreman bideak nola zabaltzen diren, bestetik. Proposamenaren mamia, azken batean, herri bat garela eta erabakitzeko gaitasuna dugula da, eta horren inguruan izan behar du galdeketak. Gakoak bi horiek dira, eta hor ez dago amore emate posiblerik.
Zuen koaliziokidearentzat ere negoziaezinak dira oinarri horiek?
Nik EAk zer defendituko duen dakit, gure gakoak zein diren: erabakitzeko eskubidea duen herria garela, eta lurraldetasuna. Hori gabe, gu ez gaude.
Apirilaren 17aren ondoren berriro negoziatzeko garaia izango dela entzuten da lider politiko askoren ahotik. Negoziatu, hasieratik berriro?
Negoziazioa ezinbestekoa da Estatuarekin, errealitate juridiko baten pean gaudelako. Baina alderdi sozialistak kontrako jarrera agertu zuen, kanpoko gehiengoa aplikatuz, Kongresuarekin. Estatuaren eta erkidegoaren arteko negoziazioari bidea itxi zioten. Orain gakoa da ea hurrengo Parlamentua nola gelditzen den, ea gehiengoa zeinek duen. Lana eginda dago, onartu egin zen jada, baina nahi edo ez nahi, berriz pasatu behar du prozesu parlamentarioa.
Proposamenak berriro prozesu parlamentarioa pasatu behar duenez, abenduaren 30eko bozketaren emaitza ez zen azkenean horren erabakigarria izan. Emaitza ezezkoa izan balitz ere, ez ginateke orain antzeko egoeran egongo?
Arazoa izan da adskripzio espainiarreko alderdiek ez dutela onartzen parlamentuan onartu dena. Zergatik ez pentsatu beste hipotesi bat? Onartu ondoren alderdi sozialista negoziatzera sartu balitz, orain beste egoera batean egongo ginen, hain zuzen guk nahi genuen egoeran. Baina hipotesiak ez ditut atzerantz egiten. Niri axola dit onartua dagoela eta zilegitasuna dugula esateko konpromisoak bete egin ditugula. Kanpaina honetan jarraituko dugu esaten lana ez dela bukatu, konpromiso horrekin jarraitzen dugula eta bukatu egin nahi dugula.
Jarrera aldaketarik espero duzu Madrilen?
PPren kasuan zailago ematen du, baina alderdi sozialistaren kasuan lojikoagoa ematen du aldatzea. Rodriguez Zapatero behartua dago erantzun bat ematera, hemen gehiengo demokratikoak estutzen badu. Alderdi sozialistak aldaketa bat planteatuko duela uste dut, gatazkatik ateratzeko sistemak bilatzeko. Hurrengo legealdian gehiengo erosoa ateratzen badugu, badugu lana, negoziazio prozesu batean sartzeko.
Imazek bezala, zuek ere baduzue harreman zuzen diskretorik Zapaterorekin?
Lojikoa denez, bai.
Harreman horretatik atera duzu aldatuko duten susmo hori?
Ez. Hausnarketa politikoak dira. Rodriguez Zapaterok jarraituko du lau urte PPren politika bera egiten? Agian bai! Baina pentsatzen dugu ezetz. Egia da urtebete joan dela eta formetara mugatu dela, egia da askatasunak ez direla itzuli, egia da PPrekin egin zen atzerakada demokratikoa bere horretan dela. Baina lau urte egingo ditu jarrera horretan? Zaila da. Mugimendu bat egin beharko du. Ziur.
Nazio Eztabaidaguneko Oinarrizko Akordio Demokratikoan galdeketa Euskal Herri osoan egitea proposatzen duzue, gatazka konpontzeko giltza gisa. Bateragarria da Eusko Legebiltzarrean hiru herrialdeetarako bultzatzen duzuen bidearekin?
Nazio Eztabaidagunean kasik bi urte izan gara lanean. Batasuna eta EA hasi ginen planteatzen elkarrizketarako eta irtenbiderako espazio bat. Biok bakarrik. Gero, beste batzuk agertu dira, batzuk lehenago eta beste batzuk geroago. Oso agiri sinplea eta inklusiboa da. Eta horren garapen lojikoa alderdien mahai batera pasatzea da. Hori da nahia. Bakerako eta normalizaziorako horrelako espazio bat ez da kontraesankorra Legebiltzarraren proposamenarekin. Gure apustua konponbiderako espazio hori ahalbidetzea izan da, gure alderdiaren lehentasunak normalizazio politikoa eta bakegintza direlako.
ETAk distentsiorako pausoren bat emango duela pentsatuz izenpetu duzue akordio hori?
ETAren erabakiak ez dira gureak.
Baina espero duzue halakorik?
Gure apustua, hor lan egin dugunean eta akordioa sinatu dugunean, bide politikoak besterik ez daudela defenditzea izan da. Garbi dago gizartea ez datorrela bat ETArekin, bere jardun militarrarekin eta giza eskubideen aurkako jarrerarekin. Horren ondorioa garbi dago: armak uztea eta bide politikoak jorratzea. Hori da gure exijentzia.
ETAren indarkeriaren arazoa eta Bataunaren legez kanporatzearen auzia aldi berean konpondu beharra dagoela esan zuen Berrian Gemma Zabaleta sozialistak. PSOE estrategia horretan ikusten duzu?
Alderdi sozialistak eta Zapaterok ere planteatu dute hori, beste hitz batzuekin bada ere. Gauza bat da ETAren indarkeria, baina ezin dugu ahaztu hemen gatazka politiko bat dagoela. Eta Batasunaren legez kanporatzeak badu larrigarria: Alderdien Legea ez da lege demokratikoa, PPk egin zuen baina PSOEk ez du aldatu, etekin konkretu bat atera nahi duelako hemengo hauteskundeetan.
Aukera Guztiak-en alde sinatu duten 30.ooo lagunak ikertu dituztela jakinda, ez al da etsigarria hemengo erakundeek ezer egin ez izana?
Eskumenen arazoa da hori. Horregatik aldatu behar da, eta botere judiziala gure esku jarri, abenduaren 30ean onartutako proposamenak egiten duen bezala. Arazoa da botere judiziala nola baliatzen ari diren batzuk. Alderdi sozialistak eta Rodriguez Zapaterok badaukate auzi honetan zer egina. Fiskal nagusi hori Gobernuak ipini du. Badu exijitzerik, eta ez du egin. Eraso antidemokratikoa hain da handia! Herritar batzuei alderdi bateko kide izateko aukera ukatzen zaie, gero aukeratuak izateko aukera ere bai… laster bozkatzeko eskubidea ere kenduko diete. Alderdi sozialistak du ardura guztia. Rodriguez Zapaterok ez dio ezer exijitu fiskalari edo botere judizialari, eta Lopez jaunak ere ez. Horregatik esaten dut emaitzetarako kontuak atera dituztela.
Gerta liteke ez Batasuna ez Aukera Guztiak Eusko Legebiltzarrean ez izatea. Kasu horretan, EAJ-EA koalizioak pentsatua du nola kudeatu hutsune hori hurrengo lau urteotan, nola eman ahotsa kanpoan geldituko direnei?
Alderdi sozialistak du ardura, eta haruntza begiratu behar da, exijentziei dagokienez. Ondorioez ari bagara, kontuak ateraz gero, argi dago guretzat politikoki ez dela komenigarria, alderdi espainolistek euren presentzia hazteko baliatzen badute. Gatazkari irtenbidea bilatzeko ere kaltegarria da, beharrezkoa izango delako gizarte guztiaren ordezkaritza, eta gizarte horren ordezkaritzan Batasuna sartzen da. Horregatik egin du nire alderdiak egin duen ahalegina Nazio Eztabaidagunean, mundu horrekin solaskidetza ahalbidetzeko.
Alderdi bat kanpoan geldituz gero, akordio gune gisa indarra galduko luke Eusko Legebiltzarrak, ezta?
Ez. Edozein kasutan, Eusko Legebiltzarra parlamentu demokratikoa izango da. Hori ezin da auzitan jarri.
Zilegitasun demokratiko osoa izango du, sektore oso baten ordezkaritza faltaz gero ere?
Bai. Legalitatetik ikusita.
Baina legalitatea eta zilegitasuna ez dira gauza bera.
Kontua ez da nor dagoen eta nor ez dagoen. Kontua da nola baliatu nahi duten alderdi sozialistak eta PPk, azken batean, soluzio bat pikutara botatzeko. Hori da begiratu behar duguna. Horretarako espazioak prestatu, landu behar dira. Horregatik bideratu nahi dugu alderdien mahai hori.
Alderdi sozialistan aldaketak espero dituzula esan duzu, baina PSN ez du ematen aldaketa askorako dagoenik.
Alderdi sozialistak Nafarroan oraingoz ez du bere proiektua ezberdindu UPNtik. UPNren eredu bera planteatzen ari da. Arazo handia da, Nafarroan etorkizunari begira alternatiba eskaintzeko ezinbestekoa baita PSN.
Carlos Chiviterekin are zailagoa da alternatiba osatzea?
Haien hitzak entzun edo irakurtzea aski da Nafarroako aniztasuna ukatzen dutela ikusteko. Oso zaila dago, noski.
«Nire proposamen guztiek boto zaparradaz irabazten dute alderdiko batzar nagusietan”
Alderdi barruko kontuez galdetzea ez du atsegin Erraztik, baina irribarrea galdu gabe erantzuten du.
Europako eta Espainiako hauteskundeetan eta Europako Konstituzioaren erreferendumean EAJ eta EA lehian jardun ondoren, erraza da berriro elkarrekin aritzea?
Unean uneko hausnarketak egiten ditugu. 2001eko konpromisoak kontuan hartuta, eta hasitako lana bukatu egin behar dugunez, argi dago egin behar genuela. Helburu ezberdinak ditugu arlo askotan, baina adostasunak baditugu. Horregatik goaz elkarrekin, normaltasun osoarekin, lanarekin jarraitu eta bukatzeko.
Ezker Batua ere ikusten duzu hasitako lana bukatzeko borondatearekin?
Guk EAJrentzat eta EArentzat eskatuko dugu babesa. Baina zenbait diskurtso zailak dira ulertzen, egun batean gauza bat eta hurrengoan beste bat esaten badute. Eta beste kontu bat: gure jardun politikoa ez da justifikatzen bakarrik epe motzean, hau da, egoteagatik. Gobernuetako eta instituzioetako partaidetza gure helburu sozial eta politikoen ikuspegitik ulertzen dugu.
Zer moduz dabil alderdia kohesio aldetik?
Oso ondo. Nire proposamen guztiek boto zaparradaz irabazi dute batzar nagusietan.
Zerrendetan Gorka Knörren eta bi kontseilariren absentzia nabarmendu da prentsan, baina ez hainbeste Gipuzkoako kasua…
Kontseilariek zerrendatan egon behar dute?
Ez, baina Gipuzkoan nagusi den ildoak ez du inor zerrendatan, aukeratzeko moduko postuetan. Iñaki Galdosek ez ote du parlamentari izan nahi?
Iñaki Galdos Batzar Nagusietan dago.
Baina bere joerakorik bada zerrendan, aukeratua izateko moduan?
Denak. Unai Ziarreta, Onintza Lasa, Juan Porres, Nekane Alzelai… Denak dira EAkoak.
Iztuetak eta Intxaurragak Jaurlaritzako beren ibilbidea bukatu dute?
Galdera horrek ez du erantzunik izango. Nire alderdian gauzak ondo egiten ditugu, eta une bakoitzean pertsona onenak ipintzen ditugu karguetan, gure herriaren alde eta gure helburuak lortzeko. Batzar nagusiak erabakitzen du, eta nik beti kasu egiten diot nire batzar nagusiari.
Imanol Murua Uria / berria.info
Jatorria: Begoña Errazti
