Mikel Irujo, secretario de Organización de EA de Nafarroa Presio egiteak emaitzak ematen dituela ikasi du Mikel Irujok Bruselan. Prozesuak aurrera egingo badu, Euskal Herrian zein nazioartean presio egitea beharrezkotzat jotzen du.
joxerra Senar
Iruñea
Ekainean Bruselara itzuliko da Mikel Irujo (Caracas, Venezuela, 1972), hitzartuta zeukaten bezala, Europako Parlamentuan ERCko Joan i Mari Bernaten tokia hartzera. Ozta-ozta, baina. Izan ere, hasiera batean, EAko zuzendaritzak proposatuta, Nafarroa Bairen Iruñeko alkategai izateko aurkeztekotan zen. Uxue Barkos aukeratu dute azkenean, baina Irujo eztabaida hartaz patxadaz mintzo da, lasai. Ilusioz dago Europako Parlamentura joateko, han gauza ugari egin ahal direlako, eta Bruselatik euskal auziari bultzada eman dakiokeela sinetsita dago.
Urriaren 28an komunikabide guztien arreta bereganatu zuen Europako Parlamentuko eztabaidak. Euskal auzia nazioarteko agendan sartzeko ahaleginean, zer lan egin daiteke Parlamentuan?
Gauza asko egin ahal dira. Badakigu akordioa hemen egingo dela, baina kanpoko harremanek hori lortzen lagundu dezakete. Baina ez da lehenengoa, Europako Parlamentuak nahiko ebazpen atera dituelako euskal gatazkari buruz. Ni egon nintzenean Gorka Knörrekin bi eztabaida egon ziren, eta haiek urte beltzak ziren, Lizarra-Garazi pasatu eta gero. Denok dakigu zein joera hartu zuen PPk urte horietan. Hor aipatu behar da hainbat diputatu, bereziki Berdeen diputatu Gerard Onesta, prozesu negoziatu baten alde agertu izan direla beti eta kostu pertsonal handiarekin. Orain errazago da, su-eten bat dagoelako.
Europako Parlamentua erraldoia da. Hiru egoitza ditu eta 732 legebiltzarkide, baina talde handiek mendean hartua dute. Lan eraginkorra egin al daiteke ala mugatua zaude?
Egin behar dena Europa hurbiltzea da, ahal den neurrian. Han egon ginenean, 400 euskaldun eraman genituen Europako erakundeak bisitatzera, bai hizkuntza gutxituen esparrukoak, bai nekazari eta abeltzainak… Pentsa hor gauza asko erabakitzen direla. Europan onartzen da Nafarroan onartzen den legediaren %80, ia-ia dena. Hori da lehenengo frontea eta gauza praktiko asko lortu ahal dira. Zer gertatzen da? PP eta PSOEren moduko alderdi handiek estatu sindromea dutela, eta Parlamentuak EBko Kontseiluarekin batera erabakitzen duenez, orduan diote: zertarako borrokatu gobernuak kontseiluan lortzen badu nahi duguna? Parlamentua bahituta daukate. Erabat gutxiesten dute, eta ikusi besterik ez dago zer-nolako ordezkariak bidaltzen dituzten.
Angela Merkelek konpromisoa hartu du berriro Europako Konstituzioaren eztabaidari heltzeko. EA konstituzioaren aurka dagoen heinean zer egin daiteke parlamentutik?
Hor gutxi. Eztabaida asko egon ahal da, baina estatuen artekoa da. Gehiago lortu ahal da hemen, Bruselan baino. Kontra bozkatu genuen, konstituzio hori zirkua zelako. Hainbat gauzatan aurrerapausoak bazeuden, baina Europako Batasunak berdin-berdin jarraitzen zuen. Ez dugu inolako aurrerapenik espero. Orain arte historiak kolpea eman duenean eman dira pausoak. Maastricht ekialdeko blokea erori zenean etorri zen. Ikusten da Europa aldatu behar dela, horrek giro bat sortzen du eta estatuak ere kutsatu egiten dira, baina gaur egun ez dago halakorik. Oso lasai dago.
Ekainean Bruselara zoaz, bai. Baina, EAko zuzendaritzak proposatuta, ia Nafarroa Bairen Iruñeko alkategaia izan zara. Nola bizi izan duzu EAren barne eztabaida?
Gauza hauek morboa sortzen dute. Filtrazio pila egoten da, eta ez dakizu nondik. Jende askori gustatzen zaio argi ez hitz egitea, azpijokoetan aritzea. Honi esan gauza bat, gero besteari… baina normala da. Komunikabide asko daude eta urduritasun handia dago. Nik lasai-lasai bizi izan dut. Hainbat gure proiektuan, gure ideietan sinesten dugulako gaude hemen.
Nola ikusten duzu Uxue Barkosen hautagaitza?
Oso ona. Dudarik gabe. 2004tik hor sortu da itxaropena eta ilusioa. Denok ulertzen dugu hala bizi dela kalean, eta hortik aurrera Nafarroan abertzaleen erreferentea izatea da gure helburua, harik eta ordezkari gehien izatea eta UPN eta CDN gobernutik kentzea.
Udaberri beroa dator. Jokoan asko dagoenez, joko zikinik espero duzue?
Bai. Pixka bat harrituta gaude, oso lasaia izan delako. Pentsatzen genuen irailetik presio handiagoa egongo zela, baina lasaitasuna dago. Askotan, jokoak zilegi dira, bakoitzak erabakiko ditu bere armak. Nagusia da sinesten dituzun ideiak argi adieraztea. Askotan tentazioak daude, eskuinera, ezkerrera edo zentrora joanez gero orduan lortuko direla poltsa hau eta beste hau. Nafarroa Bai ezin da erori tentazioan. Argi dago lau indar abertzaleren arteko koalizioa dela, Euskal Herria nazio gisa onartzen dugula, euskara hizkuntza nazionala dela, autodeterminazioan sinesten dugula… Argi eta garbi esan eta izan behar dugu. Lan egin eta gure jokoa egin. Hori bai, egiarekin beti aurretik.
Hauteskundeei begira helburua argia da, UPN eta CDN boteretik kentzea, baina edozein preziotan?
Programa badaukagu eta horretan hainbat gauza zehaztu ditugu, derrigorrezkoak bezala, edo mugiezinak. Negoziazioak eta esperientziak esaten du negoziazio aurretik ezin duzula esan hau da hau ez. Edozein preziotan, noski, ez. Hori bai, gizarteak jakin behar du -eta hori argi dugu- gure esku dagoen guztia egingo dugula. Ez dugu UPNk eta CDNk berriro hor jarraitzea nahi.
Nafarroan koalizioa bai, baina EAEn ez. EAJk zein EAko sektore batek kritikatu dute erabakia. Zer iritzi duzu?
Bada garaia eztabaida hori bukatzeko. Ezin dugu hauteskundez hauteskunde jarraitu bai, ez, bai, ez… Nafarroako kasua erabat ezberdina da. Hemen, abertzaleontzat, asko dago jokoan: Euskalerria irratia dela, euskara dela, EAErekiko harremanak direla… Abertzaleontzat, deus ez izatea edo itxaropen bat izatea da. EAEn egoera erabat ezberdina da .
Ezker abertzaleak hauteskundeetara aurkezterik izango al du?
Derrigorrezkoa ikusten dugu aurkeztea. Besterik ez dugu aurreikusi. Ilegalizazioa demokraziaren aurka doa eta jokaleku politikoa erabat itxuraldatzen du. Prozesu politikoan bakoitzak zer daukan jakin behar duzu, eta horrek aurrera jarraitzen badu, ezker abertzalea nola dagoen jakin behar dugu.
Hasieran, itxaropen handia zegoen; orain, aldiz, ezkortasuna. Zer helduleku ikusten dizkiozu prozesuari hau aurrera atera daitekeela pentsatzeko?
Garrantzitsua da prozesua nazioartera zabaltzea. Horrek bai sortzen du presioa. Hain sartuta gaude denok historian, hain kutsatuta, hainbeste urte pasatu dira, egunero eskatzen dugu, baina egunero eskatzeagatik ikuspuntua galdu dugu erabat. Atzerritik diputatu batek, lehendakari ohi batek, Nobel saridun batek Espainiako Gobernuari galdetzen badiote zergatik ez duen urratsak egiten. Ez diot horrekin lortuko dela, baina bai presioa egin. Eta Europako Parlamentua garrantzitsua da horretarako. Lortu behar dugu Espainiako Gobernuari eta ezker abertzaleari presio egitea.
Zure iritziz, zer lortu beharko litzateke bide onera itzultzeko?
Pausoak eman behar dira, edozein harremanetan. Nik uste dut garrantzitsuena Batasuna hauteskundeetan egongo den zehaztea dela. Espetxe politika, noski, baina hori orain, beti eta hurrengo hilabeteetan. Batasunaren aldetik eskatu behar da ausartagoa izateko, hainbat mezuetan argiago izateko. Oso erraza da mehatxu egitea, oso erraza da hau oso gaizki doala esatea, baina pausoak eman behar dira, prozesua apurtzen bada geratuko zaigun jokalekua guztientzat txarra delako.
Zertan lagundu dezakezue beste alderdiek?
Prozesua ez da Espainiako Estatuaren eta ETAren artekoa; denon prozesua da. Ezin gara ahaztu akordio politikoa alderdi guztien artean sinatu behar dela. Gertatzen da mahai hori ez dela sortu. Badirudi hainbat baldintza daudela eta bete gabe daudela. Zer egin behar dugu? Osatu behar dugu mahai hori, eta hainbat akordio politiko nola izan daitezkeen aurrera atera. Europako Parlamentuan bezala, hemen egin behar da lobby-a. Argi dago elkarrizketa sekretuak direla, eta horrela izan behar dira Norvegian, Suitzan edo ez dakit non… Gizarteari itxaropen mezu hori ematea lortu behar dugu. Galtzen ari da eta hori oso arriskutsua da. Nazioartean presio hori sortu egin behar da, su-etenarekin oso erraza delako hainbat jende hurbiltzea. Su-etena apurtzen bada, manifestuok, Nobel saridunak, presidente ohiak aldenduko dira, ez ditugu hemen ikusiko berriz ere. Hirugarrenez, nahiz eta mahaia ez osatu, gutxienez diskretuki alderdien artean garatu behar dira akordioak.
Fuente: Mikel Irujo