EAEko hauteskundeetara EAJrekin koalizioan ez aurkezteko Eusko Alkartasunaren erabakiaren atzean, batez ere, EAJk herri galdeketaren auziarekin erakutsitako «konpromiso eza» dagoela azaldu du Mikel Irujok.
Asteko albistea izan da. Euskal Autonomia Erkidegoko hauteskundeetan EAJrekin koalizioa ez osatzea erabaki du EAk azkenean. Mikel Irujo EAko Komunikazio idazkariaren arabera (Caracas, 1972), erabakiak alderdi barruan ezadostasunak eragin baditu ere, aurreko hauteskundeetan gertatutakoarekin alderatuta, «alderdi bezala erabakia askoz lasaiagoa hartzea» lortu dute.
Zergatik erabaki duzue EAJrekin batera koalizioan ez aurkeztea?
Biltzar nagusia da alderdi barruan dagoen erakunderik nagusiena, eta iaz galdera zehatz bat egin zen: koalizioan joango gara ala bakarrik? %62k bakarrik joatearen aldeko iritzia eman zuten. Kongresuan ez zen zehaztu zer hauteskundeetarako ziren, baina argi dago EAko 7.000 afiliatuek argi zehaztu zutela zer-nolako estrategia jarraitu behar genuen.
Gipuzkoako EAk kritikatu du, hain zuzen ere militanteak aintzat hartu gabe hartu dela erabakia.
Biltzar nagusia da borondatea islatzen duen organismo zabalena. Afiliatu guztiek hartzen dute parte. Argi dago sektore garrantzitsu batek ez duela bat egiten estrategia horrekin, baina gehiengoak gehiengoak dira. Eurek erabakitzen dute.
Zer da, hauteskundeei begira egindako mugimendu taktiko soil bat, ala epe luzera begira egindako aldaketa estrategiko bat?
Ez da une zehatz bateko kontua. Alderdiak erabaki zuen haratago joatea, eta ez da mugimendu taktiko bat. Erabaki orokor bat da, eta epe luzera joko du.
Zuzendaritzak aho batez hartu du erabakia?
Ez zen bozketarik egon.
EAk aipatu du bakarrik joateko erabakiak EAJren azkenaldiko erabakiekin zerikusia duela. Zer antzeman duzue EAJren baitan?
Ikusi dugu EAJk barne tentsio izugarri handiak izan dituela. Adibidez kontsultarekin gertatu dena. Ikusi dugu EAJrentzat estrategia bat agortu egin dela. 1998an estrategia argi bat hartu zuen, subiranotasunarena, eta uste dut EAJk, bereziki azken urtean, baztertu egin nahi duela gutxinaka estrategia hori. Nabaritu dugu herri galdeketan sinesten ez duen alderdi bat dela, batik bat EBB. Hainbat mugimenduk Ardanzaren garaia gogorarazten dute. Independentziaren bidean espresio bat zen kontsulta. Beste aukerak autonomismoan geratzen badira, hor daude, baina onena da gizarteak hitz egitea eta jakitea gure aukera independentistak norainoko sostengua duen, eta besteenak zenbatekoa. Hori da bakarrik joateko arrazoi nagusia.
Kontsulta agortua dagoela diozu. Egitasmoaren bultzatzaile nagusi izan den Ibarretxe bera ere ahuldua ikusten duzu?
Ez dugu ikusi Ibarretxek alderdia atzean duenik. Argi dago, dena den, kontsulta hori agortua dagoela. Ikusi beharko da Estrasburgok zer dioen, baina hori oso epe luzerako da. Ibarretxeri ezin diogu kritikatu kontsultaren alde ez egotea, noski ezetz, baina ez dugu ikusi bere alderdia atzean zuela.
Ibarretxe hautagai izanda, baldintza batzuekin baina koalizioaren aldekoa zen Joseba Azkarraga.
Alderdi barruan estrategia ikuspuntu desberdinak daude, eta Ibarretxeren hautagaitzak horrelako eztabaida sortzen zuen. Baina Ibarretxez gain, garrantzitsuena da zer-nolako alderdia dagoen atzean, zer-nolako erabakiak hartzen diren. Hor dago ere hizkuntza ereduena. Gobernuak ez zuen inolako arazorik hori babesteko, baina gero EAJren legebiltzar taldeak atzera bota du.
Kontsultari begira, zehazki zer ez duzue gustuko izan EAJren aldetik?
Konpromiso eza. Oso mobilizazio eskasak egin dituzte. Denok dakigu zer-nolako ahalmena duen EAJk horrelako ekimen bat bultzatzeko, eta ez du erabili. Batere ez. Edonork ikusi ahal du hori. Gure neurrian, guk kanpaina bat egin genuen: mobilizatu dugu jendea, jarri ditugu mahaiak kalean, asteburuz asteburu ekitaldiak egiten ditugu Alkartetxeetan, Bruselara eraman dugu gaia… EAJk, berriz, ez du fitsik ere egin. Deus.
Horrek guztiak esan nahi du hirukoaren formula agortua dagoela, ala berriro errepika daiteke?
Hauteskundeen ondoren ikusiko da hori. Koalizioan joaten zarenean, gorputz bakarrean zoaz, eta horrek autonomia politikoa mugatzen du. Horixe nahi du EAk: Independentismoak gorputz bakarra eta autonomoa izatea, eta ez egotea koalizio batean mugatua, ahal dituen mugimendu guztiak egin ezinda.
Hirukoa errepikatzekotan, zer baldintzarekin egingo litzateke?
Alderdien arteko konpromiso zehatzak behar dira. Ez bakarrik gobernu barruan. Eta konpromisoa aipatzean, esan nahi dut kontsultaren bidean Estatuarekin pultsua egitea, argi eta garbi. Inolako beldurrik gabe. Hemen ikusi da, alde batetik, EAJk aho txikiarekin esaten zuela kontsulta gure eskubidea dela, eta gero egun berean sozialistekin ari zela aurrekontuak negoziatzen, eskumen bat bera ere ez lortzeko. Estatuak ezezkoa ematen dio oinarrizko eskubide bati, eta aste berberean, ari zara berekin aurrekontuak hitzartzen. Argi daukagu, herri gisa, gure estrategiak tinkoa
eta epe luzekoa izan behar duela.
Bakarrik zoaztela diozu. Beste inorekin koalizioan aurkeztea baztertu behar da?
Hasiera batean, ez dago mahai gainean beste proposamenik. Lehengo egunean zuzendaritzan gure hautagaia hautatzea onartu zen, eta horrek esan nahi du EA bakarrik joango dela hasiera batean. Oraingoz, beste planteamenduak irekita daude, eta edonorekin hitz egiteko prest gaude. Beste aukera batzuk zabaltzen badira, aztertuko ditugu. Baina hasierako erabakia da bakarrik joatea.
Hautagaia Unai Ziarreta izango da.
Oso hautagai ona litzateke, baina batzordeak proposatu eta asanbladak onartu beharko du. Ziurrenik Gabonak baino lehen.
Aste honetan, EAJrengandik bereiztea ongi ikusi du ezker abertzaleak, eta elkarlana proposatu dizue. Nola ikusten duzu?
Gure ahalmen guztiak egingo ditugu, ahal den neurrian-Madrilgo historia baita- hauteskundeetan egon daitezen. Badakigu milaka pertsonari kendu zaiela ordezkaritza politikoa izateko eskubidea. Beti kritikatu izan dugu, eta formula asko daude. Aztertu egin beharko lirateke. Baina, noski, ezker abertzaleari beti eskatu dioguna eskatuko diogu. Haiek badute estrategia bat partekatzen ez duguna. Badakigu herrialde honetan gatazka politikoa dagoela, badakigu Madrilek nolako erantzuna ematen duen, badakigu
torturatzen dela eta hori dena gaitzesten dugu, baina ETAk egiten duena ere gaitzetsi egin behar da, eta puntu horretan, ezker abertzaleari ez diogu ikusten konpromisorik.
Ezker abertzalea presente egotea ahalbidetuko duzuela diozue. Uste duzu PSOEk berriro komenientziaren arabera onartu edo baliogabetuko dituela zerrendak?
Dudarik gabe. Alderdi sozialista lotsagabea da. Horrela jokatu du Zapatero jaunak azken bost urteetan, eta ziur gaude emaitzen arabera komeni bazaio ezker abertzalea egotea ahalbidetu egingo duela, eta bestela ez. Orain PPk presio askoz txikiagoa egin ahal dio, eta egoera askoz erosoagoa da. Asteartean gai hori aztertu zuten Europako Parlamentuan, eta Brian Currin hegoafrikar abokatuak zioen -eta denok diogu- etikaren ikuspuntutik eta praktikotasun hutsetik ere, ezker abertzaleak bere ordezkariak izan behar dituela legebiltzarrean. Bestela gatazka areagotu eta konponbideari zailtasunak jartzen zaizkio.
Eta Aralarrekin elkarlanerako aukerarik ikusten duzu?
Ez gara esparru berekoak. Azken hauteskundeetan beste estrategia bat jarraitu du. Ezker Batuarekin joan zen duela urtebete, eta uste dut bakoitzak bere esparrua duela. Oraingoz ez da planteamendu hori mahai gainean jarri.
Kanpainari begira, ez al da kontrajarria gobernuko kide den alderdi batek bazkide nagusia kritikatzea?
Gure estrategiak ez du izan behar EAJ kritikatzea, baizik eta argi uztea zergatik erabaki dugun bide hau. Alderdi baten kasuan normalena da bakarrik joatea. Badirudi komunikabideek behartzen zaituztela elkarrekin joatera. Ematen du ezohiko erabakia dela.
Emaitzak gorabehera, hauteskundeetatik aurrera, epe luzera zer bidetik jotzeko asmoa du EAk? Zer neurri zehatz hartuko ditu?
Estatuaren aurka pultsua egitea aipatzen dugunean, oso hitz zehatza da. Pultsua etengabea izan behar da, konplexu gabea. Maiz ikusten dugu hainbat politikari Madrilera joaten direla eta beste nolabaiteko diskurtsoa egiten dute, malguagoa. Independentzia defendatzen badugu, toki guztietan egin behar dugu, ahots berberarekin. Bestela, ahuldu egiten gara. Neurri zehatzak programan zehaztuko ditugu, bai independentziaren bidean, baita ekonomian eta azpiegituretan ere. Baina filosofia orokor bezala hori da norabidea.
Hauteskundeak igarota, beste konponbide prozesu bati ekiteko gutxieneko oinarririk badago?
Horretan lan egiten dugu, eta hauteskundeen ondotik, jakina, lehenengo minututik gure eginahalak egingo ditugu horrelako prozesu bati ekiteko.
Zuen epe luzerako estrategiak zerikusirik badu horrekin?
Bai. Begira, ikusten baditugu azken 20 urteetan sortu diren estatu berri gehienak, ia guztiek, (Kosovo da kasu berezia) ekintza batasun bat zegoelako lortu dute independentzia. Erabatekoa. Ez du esan nahi independentista denak koalizio berean joaten zirela, baina ekintzetan batasun bat zuten.
Hori da Euskal Herriaren erronka nagusia?
Noski baietz. Euskal Herria da, gutxienez EAEko parlamentuari begiratuta, gehiengo abertzale bat duen Europako herrialde bakarra. Eskozian, SNPk %35 du, eta estaturik gabeko nazioak begiratzen badituzu, banan-banan, horrelakoak aurkitzen ditugu. Eta horri ekintza batasuna gaineratzen badiozu, koktel oso arriskutsua duzu Madrilentzako.
Ondorio horretara alderdiak eta gizarte eragileak ere iritsi al dira?
Bai, baina ekintza batasun horretarako, derrigorrezkoa da indarkeria desagertzea. Indarkeriak etikoki ez du inolako funtsik. ETAren biolentzia defendaezina da etikoki eta praktikoki. Denok argi dugu bide horrek ez duela sekula inolako emaitzarik eman behar. Urteak pasatu eta gero, bide horrek ez du inora eramaten. Askok diogu biolentziaren azkeneko urteetara iristen ari garela, baina zenbat urte izango diren zaila da jakiten. Hori da espainiarrek politikoki duten arma nagusia.
Enlace: Entrevista en Berria
Fuente: Joxerra Senar/Berria
