Begoña Errazti EAk EAJrekin hitzartu berri duen hauteskunde koalizioa Euskal Herriak bizi duen egoerari eman beharreko erantzuna dela ziurtatu du Begoña Errazti EAko lehendakariak. Koalizioaren emaitzei buruz baikor agertu da, baina ondoko egoera ikustear dagoela dio.
Nafarroako Parlamentuaren egoitzako bulego batean hartu gaitu, bertako parlamentario lanari tarte bat eginda. Parlamentuz aldatuko ote duen galdetu diogunean umorez erantzun du. Hitzordua ostegun goizean izan da, Hernaniko atentatua baino hamahiru ordu lehenago.
EAJ eta EAren arteko koalizio akordioaren testua noiz aurkeztuko duzue?
Egun batzuk barru azalduko dugu jendaurrean. Aurkezpena ospe handiz merezi du egiteak eta horretarako egun batzuk behar dira.
Erabat itxita dago?
Bai, bai.
Zaila izan da akordioa?
Negoziazio guztiak bezala. Normaltasunaren barruan izan dira elkarrizketa hauek.
Zailtasunak non egon dira?
Programan, gai programatikoetan. Koalizio batek beti behar du malgutasuna, azken batean bi alderdi ezberdin elkartzen dira lan bat egiteko hauteskunde batzuen aurrean. EArentzat beharrezkoak ziren zenbait puntu eta sartu ditugu. Pozik gaude. Adibidez, autodeterminazio eskubidea argi eta garbi geratzea oso garrantzitsua zen guretzako eta halaxe geratu da. Arlo sozialean zenbait gauza agertzea ere oso garrantzi handiko kontua zen gure ikuspuntu sozialdemokratatik. Amaitzear dagoen legegintzaldian nabarmen gelditu dira gorabehera batzuk, adibidez, oinarrizko errenta edo gutun sozialaren inguruan, normala den bezala, ez baikara berdinak. Eta horrelako gai batzuk ere sartu ditugu.
Koalizioaren helburua soilik gobernatzen jarraitzea da edo beste zerbait gehiago ere bada?
Helburua da hauteskundeetan aurkeztea eta argi uztea gure gizartean dagoen egoeraren aurrean prest gaudela lan bat egiteko. Oso polarizazio handia jasaten dugu gure gizartean. Alde batean dago nazionalismo espainola defendatzen duten alderdiak. Bestean, ETA eta horren ondorioak, eta EH neurri batean, missing baitago eszenatoki politikotik. Gehiengoak soluzioak nahi ditu. Gehienok erdian gaude, begira. Ezin dugu onartu fronte espainolak suntsitze politika egin nahi izatea gure herrian. Argi eta garbi ikusten dugu zer egin nahi duten, Nafarroan dagoeneko egiten ari baitira. EAJ eta EA akordio batera heldu gara nazionalismo espainol horri aurre egiteko, Euskal Erkidegoan lortu duguna defendatzeko, indarkeriari ezetz esateko, eta baketzearen alde apustu bat egiteko.
EAk askotan nabarmendu du esparru politiko berri batera joateko beharra, nola egingo du bide hori, Eusko Jaurlaritza eskuratzea lortuz gero?
Kontu handiz. Ez dago zehaztuta bakoitzak geure barne proiektuetan egin bezala. EAk azaldu du zein den bere proiektua. Eta datozen urteetan, lehenik, autodeterminazio eskubidea benetan onartu behar da. Exijitu egin behar da eskubide hori. Onarpen hori beharrezkoa da. Gure herrian ahalegin garrantzitsuenak indarkeria eta baketze bidearen inguruan izango dira. Horri ez badiogu aurre egiten elkarrizketaren bidez zaila ikusten dut aurrera egitea, EAren ikuspuntutik, gu independentistak baikara.
Zure ustez zeini dagokio autodeterminazio eskubidea? Euskal Herri osoari, Euskal Autonomia Erkidegoari, Nafarroari, Arabari, egituratze instituzionalik ez duen Ipar Euskal Herriari?
EAren ustez, ikuspuntu nazional batetik ezin da mugatu lurralde batean edo bestean. Bestela ez nintzateke abertzale izango. Autodeterminazio eskubidea Euskal Herriarentzat da. Gero beste gauza bat da nola gauzatzen den edo zer pauso eman behar diren edo une historiko batean zein egoeratan dauden sakabanatutako zati horiek. Gure ustez, ahalbidetu egin behar dira erkidegoen arteko harremanak. Nafarroan, hiruko gobernuan izan ginenean bilgune iraunkorra abiatu genuen, bideak jarri behar direlako harremanetarako. Iparraldean nahitaezkoa da departamenduaren aldeko borroka. Erritmo ezberdinak izango direla onartu behar dugu. Guk tarteko pauso batzuk proposatzen ditugu, adibidez, EAE eta Nafarroa erkidegoen arteko dieta.
Askotan aipatzen da euskal herritarren borondatea errespetatu behar dela. Borondate hori adierazteko herri kontsulta bat bultzatuko duzue?
Inportanteena alderdi politikoen artean akordio minimo batzuetara heltzea izango zen, eta horiek zehaztu eta gauzatzea hauteskunde programa batean, autodeterminazio eskubidearen onarpena jasoz. Multzo berean euskal herritarren borondatearekiko begirunea eta giza eskubideekiko begirunea daudela ahaztu gabe. Akordio horien inguruan ordezkaritza parlamentario masa bat bildu eta hasteko modu bat izango litzateke. Erreferendum erako kontsultara iristeko pauso asko eman behar ditugu, gaurko esparru juridikoan zenbait gauza ez baitira posible. Kontsulta, noski, Euskal Herri osoan egin behar da.
Lizarra-Garaziko foroa blokeatu eta indargabeturik gelditu zenetik, EAJri eta EAri dagokienez, gatazkaren konponbiderako saioen edo proposamenen eremua eta lidergoa ez al dira mugatu EAEra, Ibarretxe lehendakariaren protagonismora?
Lizarra-Garazi tresna bat izan zen eta saiakera garrantzitsu bat. Dena dela, nik beste galdera bat egingo nuke: nortzuk dinamitatu zuten Lizarra-Garazi? ETAk su-etena hautsi zuenean, EH politikatik at izan denetik hor dinamitatu zuten. Lizarra-Garazi oso tresna aproposa izan zen, baina han jende asko falta zen eta ez zen posible izan. Tresna lehertu zuten, batez ere EHkoek diskurtsoa aldatu zutenean. EHk min handia egin zion herri honi, Lizarra-Garaziren inguruan sortutako ilusio eta itxaropenari. EHk aldatu egin zuen diskurtsoa: jada ez zen giza-eskubideen errespetua, jada ez zen apustu bat elkarrekin lan egiteko…
Horrez gain, EAEren eta Ibarretxe lehendakariaren inguruko fokalizazioa egon al da?
EAk egin ditu bi proposamen garrantzitsu. Batetik, elkarrizketaren aldeko kanpaina eta, bestetik, esparru juridiko-politiko berri baterako proposamen zehatza. Jaurlaritzak jazarpena sufritu du nazionalismo espainol horretatik eta gobernu horrek proposamen batzuk egin ditu, logikoa da zer edo zer egitea. Gobernu horretan egin diren saiakerak itxaropenari eusteko izan dira. EAEn? Noski baietz. Nafarroan beste egoera politikoa daukagu, zer espero dezakegu UPN-PPtik? Ezer ez. Non egin dira zenbait proposamen? EAEn, banaketa politikoari begira logikoena dena. Dena dela, esan beharra dago EA izan dela alderdi bakarra foro edo mahai guztietan izan dena.
Hauteskunde kontuetara itzuliz, esan berri duenez, Larreinak espero du EAJ-EA koalizioak gobernu bat osatu ahal izatea EHren botoen beharrik izan gabe. Ziur zaudete EB-IUk sostengua emango dizuetena?
Ikusi beharko da zer gertatzen den. Alderdiek zabalik egon behar dugu akordioak ahalbidetzeko. IUk begirunez jokatu du gure herrian dagoen aniztasunarekin eta errespetatzen dut. Gero zer gertatuko den ikusteko dago. Koalizioak boto asko lortuko du, dudarik gabe; gehiengo absolutua pentsatzen dut ezetz, baina garrantzitsuena izatea bai. Edozein akordio oso oinarrizko kontuekin lotzen da: gure herriak sufritzen duen gatazka konpontzeko apustua, autodeterminazio eskubidea onartzea eta gure herria bake bidean jartzea. Horrek esan nahi du errespetua euskal gizarteak dioenari.
Konbinazio posible gehiegi ez dago. EAJ-EAri dagokionez, bi aukera nagusi daude: IUren laguntzarekin ala gabe PP eta PSOE baino eserleku gehiago lortzea eta gobernu minoritario bat osatu ahal izatea, edo gutxiago lortzea. Bigarren kasuan, PPk eta PSE-EEk gehiago lortzen badute zer egingo luke EAJ-EAk? PSE-EErengana joan laguntza eske, EHrengana edo oposiziora?
Ikusteko dago. Negoziatzeko giltzak aipatu ditut eta balio dute PSE-EErentzat zein EHrentzat. Euskal gizarteak elkarrizketaren bidezko irtenbidea nahi du, baina baita errespetua giza-eskubideei eta aniztasunari ere.
Oposiziora joan baino lehenago, beraz, saiatuko zinateke akordio bat lortzen bai PSE-EEren eta EHrekin?
Auskalo. Benetan ezin dizut erantzun. Ikusiko dugu zer gertatzen den 14an.
Zer iruditu zitzaizun Ibarretxek jartzea maiatzaren 13an hauteskunde eguna eta Seaskak horregatik aldatu behar izatea Herri Urrats egiteko aurreikusitako eguna?
Kasualitate bat izan zela uste dut. Ez dut horretaz asko pentsatu eta lehendakariak ere ez, pentsatzen dut. Nik uste dut nahigabeko kasualitate bat izan zela, ez diot garrantzi gehiago eman. Dena dela, Ipar Euskal Herriko ikastolek ez dute arazorik izan eguna aldatzeko. Azken urteetan, behin baino gehiagotan aldatu dutela uste dut. Bestalde, logikoa da aldatzea, Senperera goazenon artean gehienok Hegoaldekoak gara.
Zerrendei dagokienez, inoiz aztertu al da Begoña Errazti Gasteizko Parlamenturako zerrendetan joatea?
Zerrendak Batzar Nagusiak onartu behar ditu eta horretaz ezin dizut ezer esan. Esan dezakedana hauxe da: Begoña Erraztirentzat ohore handia da nafar parlamentarioa izatea.
Eta Gorka Knörr joango da?
Batzorde eragilearen eta Batzar Nagusien kontua da. Dena dela, joango direnak oso parlamentario onak izango dira, orain arte bezala.
Jatorria: Begoña Errazti
