Eusko Legebiltzarrarekin gertatzen ari denaz, iritzi argia dauka Gorka Knörr Mahaiko lehendakariorde eta EAko idazkari nagusiak: «Estatua oso kezkatuta dago Ibarretxe plana gauzatzeko aukerarekin».
Duela zazpi urte erretzeari utzi ondotik, orain, egoerak eraginda, berriro hasi da zigarroren bat edo beste erretzen. Estatuko Fiskaltzak beraren, Juan Mari Atutxaren eta Kontxi Bilbaoren kontra jarritako kereilak ez duela aurrera egingo uste du, eta «lotsagarri» geratuko dela epaitegietan.

Astelehenean, Auzitegi Gorenaren azken autoa aztertuko duzue Legebiltzarreko Mahaian. Aurreratuko al diguzu zein erabaki hartuko duzuen?

Nik orain arte izan dudan jarrera mantenduko dut, eta arretaz irakurri eta aztertuko dut. Inoiz bai no zuhurrago jokatu behar dugula uste dut, batez ere, mahaikide batzuk jaso dugulako kereila. Gauza asko hartu behar dira kontuan, hasteko gure erakundeak noski, baina baita gure egoera pertsonala ere. Beraz, pausoz pauso eta behar den bezalako zuhurtasunez ariko gara. Ezin dut gehiagorik esan.

Nola eragin dizute Auzitegi Gorenaren azken erabakiek, bereziki Fiskaltzak zure kontra jarritako kereilak?

Duela zazpi urte erretzeari utzi nion, eta orain berriro hasi naiz, pare bat zigarro egunean… Anekdotak alde batera utzita, honelako egoerak ez dira batere gozoak. Zoritxarrez, ohiko lanak, eguneroko zereginak, gero eta esparru txikiagoa du. Zuzenbideari buruzko ikastaldiak egin behar izan ditut, eta ari naiz handik eta hemendik gauzak ikasten. Baina gehien kezkatzen nauen kontua erakundeen kontrako eraso oso larria izatea da. Eta beraz, une honetan garrantzitsuena da, herriari zer geratzen ari den azaltzea, eraso horrekin batera eraso mediatikoa baitago. Euskal Herritik kanpo zer gertatzen ari den azaltzea ere beharrezkoa da, hemen gertatu dena oso larria izan delako, eta bihar beste edozein ganberatan gerta daitekeelako.

Espero al zenuen zuen kontrako neurriak hartzea?

Kontuan hartuta kereila hori hizpide izan dela etorri baino dezente lehenago, norberak espero dezake halako zerbait. Beraz, jabetuta ginen egunen batean iritsiko zela. Baina hori urteak bezala dira, uste duzu 45, 50 egingo dituzula eta egiten dituzunean orduan jabetzen zara horretaz. Kontu honekin antzeko zerbait gertatzen da. Ez da gozoa, denek sufritzen dute, familiak, lagunek… baina ni, alde batetik, oso lasai nago, batez ere neroren kontzientziarekin, eta nik uste dut hori inportantea dela. Gero horrek ondorio mingotzak ekarriko dituen edo ez, hori beste kontu bat da. Nik uste dut inportanteena dela norbera ongi sentitzea eta norberaren kontzientziarekin bakean egotea.

Inhabilitazioa gauzatuko dela uste duzu?

Nik konfiantza daukat behin eta berriz astakeria deitu dudan hau azkenean bere gordintasunean lotsagarri geratuko dela epaitegietan. Izan ere, guretzat eta aditu askorentzat, hemen Estatua, Espainiako Konstituzioa, Kode Penala eta beste hainbat gauza urratu dira, eta beraz, alde horretatik eta jurisprudentzia konstituzionala ikusita, ez daukat batere dudarik, argudio juridikoek lehentasuna izango balute behinik behin, bertan behera geldituko dela kereila. Baina noski, ikusitakoak ikusita, aldrebestutako mundu honetan edozein gauza gerta liteke, gure inhabilitazioa barne.

Ez dirudi argudio juridikoek garrantzi handirik dutenik afera honetan.

Asteetan ibili naiz hartutako neurriari zentzu juridikoa emateko eskatuz, eta oraindino ez da ageri aditu bat bera ere Gorenaren erabakiaren alde.

Kereila gai honen amaiera izango dela uste duzu, ala oraindik gehiago etor daiteke?

Lehenik eta behin argi utzi nahi dut mahaikide bezala hartzen ditudan erabakiak eta ematen ditudan iritziak, eta alderdi politikoko kide gisa ematen ditudanak. Lehen esparru horretan mugitzen bagara, garbi dago Gorenak ezin duela Ganberan sartu, baina sartu da. Orduan jauzi egiten dugu bigarren esparrura, eta horregatik esaten dugu hemen arazoa juridikoa baino gehiago, politikoa dela. Eta ez da nik bakarrik esaten dudalako, Mayor Orejak berak esan du hau dela Estatuak Ibarretxeren planari ematen dion aurreneko erantzuna. Argi dago, beraz, arazoa politikoa dela eta erasoak jarraituko duela. Gakoa hor dagoela uste dut.

Azken egunetan PPko hainbat kidek egindako adierazpenei erreparatuta, badirudi Ibarretxeren plana irailean eztabaidatzea oztopatu nahi dutela.

Hala ematen du. Kuriosoa da, hemen esaten dute behin eta berriro botereen banaketa egon badagoela, baina gero ikusten da batzuek esandakoa aste batzuen bueltan gauzatu egiten dela. Aznarrek eta Orejak esan dute hau guztia gertatzen dela Estatuak bere defentsa egin behar duelako. Beraz, hemen gertatzen dena argi dago: Estatua oso kezkatuta dago Euskal Herrian gauza litekeen ekimenarekin. Are gehiago esango dut, hasi dira kezkatzen ez bakarrik Euskal Herriko egoerari buruz, Kataluniaz ere bai. ERCk duela bost urte Kataluniako Estatuaren Konstituzioa egiteko proposamena hor dago, eta CIUk gure gobernuaren planaren ildotik bere proposamena ere egin du. Beraz, gobernu espainarrari nahitaez bi frente ireki zaizkio, Kataluniakoa eta Euskal Herrikoa. Eta hor dago gakoa, eta horregatik hasi dira mugitzen Estatuko kontagailu guztiak.

EAEko autonomia bertan behera uzteko mehatxua ere hor dago.

Horrek erakusten du alderdi espainolak oso kezkatua daudela. Guk bide asmatzaile eta posibilista bat ireki dugu, burujabetzaren aldeko apustu bat lantzen hasteko. Horregatik egin diote hainbeste eraso Ibarretxeren planari. Finean, guk gauza bat erabakitzen badugu besteek onartu beharko lukete, eta ezetz esaten badute, kontsulta bat antolatuko genuke, zeinek Espainiako Gobernuak onartuko duen ala ez. Onartuko ez balu nazioarteko iritzi publikoaren aurrean lotsagarri geratuko litzateke.

Ezker abertzaleak askotan kritikatu du autonomia Estatuaren tresna hutsa dela eta badela garaia Estatuari planto egiteko . Zer iritzi duzu?

Eta zeinek egiten du plantoa? Batasunak ? Orain dela 10 bat egun Konstituzionalaren aurrean helegitea aurkeztu duenak? Hemen argi dagoena da Lizarran bildu ziren Batasuna ez beste guztien iritzia honakoa zela: pausuak eman, eman behar direla, baina Euskal Herriko herrialde bakoitzaren ezaugarriak eta kontzientzia maila kontuan hartuta. Beraz, plantoa egiteko zuhur jokatu behar dugu; gainera, gu beti egon gara konfrontazio demokratikoaren alde.

Eusko Legebiltzarraren aurkako erasoak jarraituko balu, zuei zein tarte geratzen zaizue erantzunen bat emateko?

Alderdi politikooi dagokiguna da erakunde bezala gure erantzuna antolatzea. Oro har, egoera politikoari erantzuna emateko erantzukizuna daukagula uste dut. Izan ere, Legebiltzarrekoa eraso orokor horren zati bat baino ez da. Erantzuna era askotarikoa izan daiteke: Auzitegietan, kalean, Euskal Herrian bertan eta Euskal Herritik kanpo gure erantzuna eta ideiak zabalduz… Tamalez, indarkeriaren erruz Estatu mailan elkartasun nahiko urria daukagu. Ebrotik beherako intelektualak, irakasleak eta abar isilik daude, hor muga bat jarri delako. Baina ni hala ere itxaropentsu nago.

Zer dela eta?

Guztiz sinestuta nagoelako arrazoia gure alde dagoela, nahiz eta ni ez naizen oso baikor. Baina kasu honetan uste dut arrazoia gure alde dagoela, eta kalea ere gure alde dagoela. Sumatzen da jendearengan badagoela haserre bizi bat. Eta pentsatzen dut gertatutakoa ongi esplikatuz gero, haserre horri beste osagarri batzuk gehituko zaizkiola. Guztiz sinestuta nago. Nik uste dut kaleari garrantzia eman behar zaiola, kale demostrazioak eta agerraldiak garrantzitsuak izango direla. Garzonek berak esan zuen Irakeko gerra zela eta ez zela, antolatutako manifestaldien harira, kaleak bere sententzia eman zuela. Manifestazio haiek bezain inportanteak izango dira, beraz, Euskal Herriko kaleak. Esaterako, alderdien legearen kontra ehunka mila pertsona izan ziren kalean…

Horrek esan nahi du zure alderdiak euskal erakundeen defentsan antolatu nahi duen manifestazioa laster egingo dela?

Egin egingo da, baina ez dakit noiz. Denak jabetzen gara zein datetan gauden, jendeak zer-nolako ohiturak dituen, eta abar. Arestian esan dudan moduan inportantea da jendearen baitan argudio juridikoak eta politikoak mamitzea. Beraz, ezin gara arinegi ibili kalera goazela berehala esaten, kalera irtetearekin batera, beste gauza batzuk egin behar direlako. Gugatik, datorren astean egingo genuke manifestazioa, baina ulertzen dugu beste batzuek irailerako utzi nahi izatea. Gauzak horrela, beste guztien iritzia jaso ostean erabakiko dugu, une honetan gehiago baitaude irailean egitearen alde orain egitearen alde baino.

EAJz ari zara?

Bai, oro har, bai. Manifestazioa orain egitea zeharo baztertu gabe, eurek ikusten dute jendea lehenbizi prestatu egin behar dela, eta aurrena gure argudio juridikoak gauzatu egin behar ditugula. Irailean jende askoren oporretatik bueltan, gauzak askoz ere landuago eramateko.

«Indar abertzaleen arteko adostasuna bilatu behar dugu»

Irailean Ibarretxeren plana Legebiltzarrean aurrera ateratzea zaila ikusten du, eta beste bide batzuk ireki beharko direla iritzi dio.

Ibarretxeren plana irailean eztabaidatuko da, baina egundaino ez du hasieratik zuena baino babes gehiagorik lortu.

Bai, baina kuriosoa da: plana aurkeztu zenean, ezker abertzalea abstenitu egin zen esanez bere minimo historikoak jasotzen zituela. Eta gero ezezko jarrerara pasa dira. Hori Batasunaren ardura izango da, baina guk ezin badugu bildu hori baino sostengu zabalagorik ezin izango dugu aurrera atera. Hala ere, nik uste dut hemen ez dagoela beste biderik abertzaleen arteko akordioarena baino. Arazoa da ETAk itsu-itsuan bere estrategiarekin jarraitzen duela, baina hala ere, nire ustez, urritik aurrera beste bide batzuk asmatu beharrean gaude.

Nola? Abertzaleen arteko adostasuna posible ikusten duzu?

Saiatu egin behar dugu. Ni erabat ados nago Sabin Intxaurragak esandakoarekin, bilatu behar da nolabaiteko adostasun bat. Baina ulertzen dut errezeloak oso handiak direla. Hori Espainiako Gobernuaren estrategia ere bada, gure arteko liskarra gero eta handiagoa izan dadin. Nik jakingo banu nola buelta eman egoera honi, ez nintzateke politiko izango, azti baizik.

Ezkor zaude, beraz, aurrera begira?

Bai, epe laburrera nahiko ezkor nago. Batez ere udazken aldera gure egoera politikoari irtenbide bat emateko ez dudalako zirrikitu argirik ikusten, baina saiatu egin beharko da, bestela ez dago beste biderik. Baina hor dago ETA, berearekin jarritu nahiko du, eta alde horretatik ez dago betere aldaketarik. Baina nik ditudan erantzukizunen artean garrantzitsuena izango da, ahal dela, gure energia guztiak jarri alderdi abertzaleen arteko elkarrizketa berreskuratzeko.

Eta nola gauzatuko da Ibarretxeren plana baldintzetako bat indarkeriarik ez egotea bada?

Hori oso konplikatua da. Egia da kontsentsu zabala lortu behar dela; Lizarrako akordioa sinatu genuen guztiek hori aitortzen genuela, hots, biolentzia espresio guztiak gailenduta fase erresolutibo batean sartuko ginela.

Edurne Begiristain. berria.info

Jatorria: Gorka Knörr