Berriak gaur argitaratutako elkarrizketa batean, Eusko Legebiltzarreko EAko bozeramaile berriak egungo egoera politikoa aztertu du eta EAren eta ezker abertzalearen arteko akordioaren garrantzia nabarmendu du, hori azken urteotako ekarpenik handiena baita Euskal Herrian bakea eta normaltasun demokratikoa lortzeko.
Egungo egoera politikoaz galdetuta, «ilusio» hitza errepikatzen du behin eta berriz Juanjo Agirrezabalak (Legazpi, 1959).Uda honetan «berri pozgarriren bat» etor daitekeela sinetsi nahi du. Irailean hasiko da Eusko Legebiltzarrean, Jesus Mari Larrazabalen lekukoa hartuta, osasun arazoak direla medio eserlekua utzi baitu Larrazabalek.
Urtebete egin du Patxi Lopezek Eusko Jaurlaritzan. Zer balantze egiten duzu? Gehiengo artifizial baten pean dago Eusko Legebiltzarra, eta horrek eragin zuzena dauka herri modura ditugun erronka nagusiei -eraikuntza nazionalari eta eraikuntza sozialari- erantzuteko orduan. Eraikuntza nazionala diodanean bakeaz eta normalizazio politikoaz ari naiz: bakean oinarritutako egoera demokratiko bat lortzearen beharraz. Era berean, krisi ekonomiko eta sozial baten aurrean gaude, eta horri aurre egin behar zaio. Krisi ekonomikoa ezin da aitzakia modura hartu orain arte lortu diren eskubideak eteteko. Urte honetan sozialki neurri gutxi hartu dira. Madrilgo gobernuak egindakoa jarraitu baino ez du egin Lopezen gobernuak. Bestalde, nabarmendu nahi dut gobernu honek duen sinbolismorako joera. Aurreko gobernuari leporatzen ziona egiten du Lopezek.
Legebiltzarkide bakarra izanda, akordioak beharrezkoak izango dituzue oposizioko alternatiba bat osatzeko. Nola egingo duzue hori? PSE, PP eta EAJ eroso sentitzen dira hiru erpineko Eusko Legebiltzarrean, eta alderdi txikiei oso tarte txikia uzten digute. Ni prest nago talde guztiekin adostasuna lortzeko. Nire eginkizuna da proposamenak eta ekimenak aurkeztea, baina hainbat esparrutan zailtasun handiak ikusten ditut; besteak beste, hezkuntzan. Ikusi besterik ez dago arlo horretan Lopezen gobernuak zer egin duen.
Zertan da mugarri bat Euskaldunako akordioa? Zer dauka aurreko akordioek ez dutena? Euskaldunako akordioak daukan ekarpenik handiena da bakea eta normaltasun demokratikoa lortzeko bidean jarri gaituela. EAren ustez, Euskal Herriko egoera politikoaren etorkizuna baldintzatuko duen akordio bat da. Beste jokaleku baten aurrean jarri gaituela esan daiteke. Orain arte inoiz ez gara hain garbi egon horrelako jokaleku baten aurrean. Euskal Herriko bi indar politiko – bakoitzak bere kultura politikoarekin- ados jarri dira akordio estrategiko bat egiteko. Helburua da estatu bat sortzea, eta horretarako oinarri batzuk jarri ditugu. Horrek esan nahi du horretara iritsi nahi dugun alderdi subiranisten aldeko mugimendu bat osatu behar dugula. Horretan euskal gizarteak izan behar du protagonista. Euskal gizartea aspalditik zetorren aldarrikatzen alderdi independentista eta subiranisten arteko adostasuna. Aberri Egunean eta Donostiako manifestazioan ikusi genuen aldarrikapen horrek zer-nolako ilusioa pizten duen. Gurekin edo ezker abertzalearekin lerrokatuta ez dauden pertsona asko ikusi nituen. Ni behintzat ilusio handiz bizitzen ari naiz garai berri hau.
Akordioak islarik izango al du Eusko Legebiltzarrean? Egoera berri honi ateak ireki behar dizkio Eusko Legebiltzarrak. Euskaldunako akordioan jasotakoa behin eta berriro azalduko dut han. Une garrantzitsu baten aurrean gaude, eta aukera hau ezin dugu galdu.
Eta nola gauzatuko duzue hori? Taktikoki nola gauzatuko dugun? Hori orain ari gara lantzen, eta urte politiko berriarekin batera hasiko gara urratsak egiten.
Epe laburrera begira zer mugimendu igartzen dituzu beste alderdien eta eragileen artean? Akordioan aipatzen da indar metaketaren ideia. Orain arte bi alderdik egin dugu bat, baina asmoa da, akordio honetan oinarrituz, beste alderdiei gonbita egitea. Aralarrekin bilera bat aurreikusita dago [atzo egin zuten], eta itxaropentsu gaude hortik zer edo zer aterako delako. Aralarren kritikek harridura sortu zidaten, baina bilera egingo da, eta hori oso garrantzitsua da. Euskal gizarteak hori eskatzen digu.
Non eta zertan ikusten duzue EAJ? Bi bide daude abertzaletasunaren barruan: EAJk ordezkatzen duena eta subiranotasunaren aldeko mugimenduak eskaintzen duena. Zer eskaintzen du EAJk? Ba, betikoa. Nazio eraikuntzan eta erabakitzeko eskubidean aurrerapausorik ematen ez duen proiektu bat. Hortik jo du Hamaikabatek ere.
Zergatik diozu proiektu hori eraginkorra ez dela? Joan-etorrian ibiltzen dira. Ez dugu apustu irmorik ikusten ikuspuntu subiranista batetik begiratuta.
Orduan, aukerarik ba al dago alderdi horiekin akordiorik egiteko? EAJri ezin dizkiogu ateak itxi. Haiek ere abertzaletzat daukate beren burua, eta momentu horretatik, zalantzarik gabe, ateak irekita dauzkate. Bestela kontraesan batean eroriko ginateke gu, indar metaketara bagoaz eta ateak ixten baditugu.
Eta non egon daiteke akordiorako gakoa? Bakoitzak dauzkan helburuetatik haratago joan daitekeen ekimen bat egiterik badago, horren aldeko apustua egin behar dugu. Alderdi guztiek egin behar dugu autokritika, eta malgutasunez jokatzen jakin behar dugu.
Datorren urteko hauteskundeei begira, zer-nolako zerrendak osatuko dituzue? Akordio estrategikoa hauteskundeetatik haratago doan akordio bat da. Hori ikusita, guk gure zerrendak egiten ari gara. Jokaleku horretan ari gara jokatzen. Ezker abertzaleak ere bere zerrendak egingo dituela pentsatzen dugu.
Zerrendak gertutik aztertuko dituela esan du Espainiako Gobernuak. Zapaterok aspaldi esan zuen politikak asko lagun dezakeela bakea eta normaltasun demokratikoa lortzeko. Momentu honetan, horretan gaudelarik, haiek politika erabiltzen ari dira helburu horren aurka. Horretarako tresnak dira Alderdien Legea eta Hauteskunde Legea. Hortaz baliatzen dira hain justu oztopoak jartzeko. Kritika asko izan ditugu Euskaldunako akordioa sinatzegatik, bai Espainian, baita hemen ere. Badirudi hainbat alderdi eroso daudela egungo egoeran.
Arabako Foru Aldundiko kide zarete. Ustelkeria eta espioitza kasuek eraginik izango al dute EAJrekin duzuen akordioan? Oso kezkatuta gaude. Datuak ezagutzen ari diren heinean dena korapilatzen ari da, eta errugabetasun presuntzioa errespetatu nahi dugun arren, hau guztia ezertan geratuko ez dela ezin dugu esan. Egoera aztertzen ari gara, eta irailean edo urrian gogoeta sakon bat plazaratuko dugu. Hasiera batean ontzat eman genuen EAJren azalpena. Baina gaur egun ikusten ari gara Xabier Agirre diputatu nagusiak hauteskunde interesekin nahasten duela guztia.
MOTZEAN
Zerk eraman zaitu politikara? Ikasle garaian asko landu nuen euskal kulturarekiko maitasuna, eta balio horiek transmititzeko, hezkuntzaren hautua egin nuen, EKTetan aritu nintzen, euskara irakasle izan nintzen… Geroztik, aukera izan dut hezkuntzarekin lotura duten hainbat kargutan egoteko: hezkuntza ordezkari izan nintzen Gipuzkoan eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren barruan hezkuntza berriztatzeko zuzendaria izan nintzen. Tarte horretan, alderdiarekiko harremanak sendotuz joan ziren, eta nire helburuak EAren helburuekin bat zetozela ikusi nuen.
Erreferentziazko politikaririk ba al duzu? Bi aipatuko nituzke: Nelson Mandela eta Carlos Garaikoetxea. Bizikidetzaren alde eginiko apustua nabarmenduko nuke Mandelatik. Garaikoetxeatik, berriz, trantsizioaren garaitik mantendu duen koherentzia.
Eusko Legebiltzarreko lehen hitzaldian nondik joko duzu? Jendaurrean hitz egiteko esperientzia badut, baina Legebiltzarrekoa oso ezberdina izango dela uste dut. Urduri ere banagoela aitortu behar dut. Joserra Garziaren liburuarekin ari naiz, hitzaldiak nola prestatu eta halakoak lantzen.
Zein izango duzu erronka nagusia? Lana eta familia uztartzea, dudarik gabe. Horretan oso garrantzitsua izango da oreka bilatzea.
Jatorria: Berria
