Pello Urizar EAko idazkari nagusiak Euskal Herrian gorpuzten ari den bake eta konponbiderako aukerari buruzko eztabaida batean parte hartu du Berria Telebistako Esan Ahala saioan. Harekin batera, Joseba Egibar EAJkoa, Rufi Etxeberria ezker abertzalekoa eta Patxi Zabaleta Aralarrekoa. Urizarrek Gernikako Akordioaren garrantzia nabarmendu du eta indar politiko guztiek 2011ko hauteskundeetan lehiatzeko duten eskubidea aldarrikatu du. EAko buruzagiaren iritziz, hasitako prozesuan sakonduz gero, argi dago inmobilismoan daudenek ez dutela inongo aukerarik izango jarrera horri eusteko.
Zein garrantzi ematen diozue Gernikako Akordioari?
Pello Urizar: Balorazio ona izan da. EAk eta ezker abertzaleak sinatutako akordioan argi geneukan bake eta normalizazio prozesuan sakontze bat ekarri behar zuela. Gernikan sinatutakoak argi uzten du orain gehiengo zabal batek argi daukala prozesu batean sartuta gaudela, prozesu horretarako minimo batzuk behar direla eta prozesu horrek etorkizunean pauso batzuk eman beharko dituela. Hori argi eta garbi ikusi zen Gernikan: ez dela soilik alderdi politiko bat edo besteren borondatea, baizik eta indar sindikalak eta indar sozialak hor zeudela. Badakigu horrek beste pauso batzuk ekarriko dituela, eta alde horretatik hori oso positiboa da.
EAJ akordioan egoteak edo ez egoteak garrantzia dauka?
Pello Urizar: Orain arte egon diren prozesu guztietan, eta prozesuak sortzen egon diren mahai edo foro guztietan EAk parte hartu du, bat egon edo beste bat egon kontuan hartu gabe, uste dugulako gizarteak nahi duela modu batean edo bestean prozesuak bultzatzea. Eskaera hori egin zaigunean beti esan dugu baietz, ahalik eta ekarpenik handiena emanez. Horrela jokatu behar da. Batzuetan nabaritzen da nork eramaten duen protagonismoa begiratzen dela, eta beldurrak nabaritzen dira. Josebak aipatu du bere alderdiak ekarpenak egin edo ez. Argi dago prozesu honetan eta dokumentu honetan bakoitzaren ekarpenak positiboak zirela. Filtrazioen bitartez prozesu guztia publikoa izan da. Hasierako dokumentutik bukaerakora nabarmenak dira desberdintasunak. Hobetu egin da. Hor hobetze horretan EAJk zer esaterik bazeukan. Gu EAJren zuzendaritzarekin egon ginenean, uste genuen ez zegoela sartzeko prest eta beste iniziatiba batzuk daudela ikusten da, positiboa, nola ez. Baina Batzuetan ematen du erantzunak izaten direla protagonismoa izan edo ez izan kontuarekin.
Kezkatuta zaudete denborarekin?
Pello Urizar: Denbora beti kontuan hartu beharreko gauza bat da. Hala ere, interes konkretu batzuengatik, hedabide batzuek data konkretu batzuetara eramatea bilatzen dute. Hartu behar dugun konpromisoa da aurrerapausoak ematen jarraitzea, gelditu gabe, baina pazientziarekin. Urteak eta urteak dituen arazo bat ez da konponduko sei hilabetetan edo urtebetean. Munduan zehar, beste adibide batzuk ikusita, nabaritzen da prozesuak luzeak izaten direla. Jakin badakigu batzuek data konkretu batzuetara nahi dutela eramatea dena, gehienbat ez bada data horretarako emaitza zehatzik lortzen ea atzera bueltarik lortzen den bultzatzeko. Gauden egoeran eta orain arte izan dugun egoeran indar eta interes batzuk oso ondo kudeatu dute, oso egoera erosoan sentitu dira, eta orain egiten ari den mugimendu honekin haien burua kanpo ikusten dute eta kontroletik kanpo. Jakin badakigu indar horiek kontrako bidean bultzatzen ibiliko direla baina guk izan behar dugun erantzukizuna hasi dugun mugimenduak jarraitzea da, baina data konkretuekin obsesionatu gabe.
Estatuaren ordezkarien jarrera aldatuko da?
Pello Urizar: Aldaketa dagoela agerikoa da. Eusko Jaurlaritza sostengatzen duten alderdiek orain arte ostrukaren taktika erabili dute eta denari ezezkoa esan, baina kanpora begira ere nabaritzen ari da mezu aldaketa batzuk botatzen dituztela, txikiak izanik ere. Horrelako mezu aldaketak botatzen dituztenean, barruan hausnarketa puntu batera arte eramanda daukate. Egigurenek egindako adierazpenetik aparte, Pastorrek egin ditu batzuk eta PSNko idazkari nagusiak egin zituen bere egunean. PPk oraindik ere egin beharreko pauso batzuk dauzka, PSEk ere, baina Joseba Egibarrek esan duen moduan, prozesua guk bultzatzen badugu eta gizartea mugitzen badugu, argi eta garbi dago ez dutela izango inongo aukerarik jarrera inmobilista mantentzeko. Mugitzea tokatuko zaie, hasi direlako mugitzen. Jakin badakite orain Gasteizko Legebiltzarrean dagoen irudia ez dela benetako irudi bat, berek saltzen duten normaltasunetik at dagoela eta gizarteak hori badakiela.
Nolakoa izan daiteke nazioarteko komunitatearen esku-hartzea? EAJk Euskadi Peace izeneko programa proposatu du. Nola ikusten duzue Bruselako Adierazpenaren sinatzaileen esku-hartzea?
Pello Urizar: Niretzako oso garrantzitsua izango da. Bertako gizarte mugimenduak eta alderdiak mugitzen garen heinean, Euskal Herrikoak esan nahi dut, alderdi sozialista, popularra eta UPN baldintza ditzakegu, baina bertako presioak Madrilen eragin askoz ere txikiagoa dauka. Zoritxarrez, Europa eta mundu mailan,benetan ahalegindu direlako Madrilen bai batzuk bai besteak. Euskal Herriaz bota duten irudia oso sinplea da, eta biolentzian oinarritutakoa da. Baina irudi hori aldatuko balitz, nazioartean oso zail ulertuko lirateke momentu batzuetan Madrildik hartzen diren erabakiak. Beste prozesu batzuetan ere ezinbestekoa izan da nazioarteko bitartekarien edo lagunen lana eta hemen ere beharrezkoa izango dela uste dugu. Dudarik gabe mugimendu nagusia hemen dago, Euskal Herrian behar dugu, baina uste dut Europan eta munduan sor daitekeen presioa ezinbestekoa izango dela, eta nik uste dut sortuko dela, eta dudarik gabe garrantzitsua izango da Madrilek ere bere mugimendua egin dezan.
Hilabete gutxi falta dira udal eta foru hauteskundeak iristeko. Argitzeko dago ezker abertzaleak aurkezterik izango duen. Nolako eragina izango dute hauteskundeek esku artean dagoen konponbiderako aukera honetan?
Pello Urizar: Dudarik gabe hauteskundeak eragin politikoa izango dute, eta izan daitezke distortsio momentu bat ere. Urduritasunak agertzen dira; gizartearen konfiantza hauteskundeetan jasotzen da, eta hori gertatzen den bakoitzean, ia urtero, zailtasunak ere sor ditzake. Daukagun konpromisoa da zailtasun horien gainetik lana egin behar dela. Baina dudarik gabe, egoera konkretu batean gaude, eragile politiko bat ilegalizatua dago, eta horrek lortu izan du azken hauteskundeetan panorama politikoa ez izatea erreala. Panorama hori mantentzearen aldekoak badaudela badakigu, beste erakundetara hori hedatu nahi dutenak. Baina argi esan behar da hemen eskatzen ari diren pausoak, ez dakit ze label demokratiko eskatzen den, baina konkretuki Gernikakoa sinatu zenetik, argi geratzen da, edozeinek sina dezakeela. Baina sinatu zutenek ere beste edozeinen pareko label demokratikoa daukala ere argi geratzen da. Eskaera argia egin beharko genuke datozen hauteskundeetan aukera politiko guztiek izan dezaten parte hartzeko eskubidea. Zentzu horretan, beste batzuen ardura aldarrikatzeaz aparte, eskaera garbia egin beharko genukeela, eta presioa ere bai hori hala izan dadin.
Ikusten duzu aukerarik aldi berean lehiatzeko eta indarrak metatzeko?
Pello Urizar: Argi daukat indar politiko bakoitzak bere programa duen heinean, bere ponentzia politikoak dituen heinean, Euskal Herria egiteko modu ezberdinak dituela eta hori legitimoa da eta normala. Anormala dena da oraindik hemen ez daukagula estatu bat, ez daukagula askatasuna erabakitzeko ze motatako Euskal Herria nahi dugun, eta horra heldu arte bai daukagu hartu beharreko konpromiso bat, horra heldu arte, Telesforo Monzonek esaten zuen Maltzagaraino, hartu beharko genituzke gutxieneko konpromiso batzuk. Zeren eta erkidego autonomoan egoera bat daukagu, Nafarroan beste bat daukagu eta Iparraldean beste bat, baina hiruretan ere falta handi bat daukagu aukerarik Euskal Herria bakoitzak nahi duen proiektuarekin aurrera eramateko. Esaten digute «zuek euskal herritarrak zarete, baina espainiarrak ere bai, edo frantziarrak». Egia da, gutxieneko horiek lortzen ditugunean ezezkoa etorriko zaigula Madrildik. Baina jakin badakigu ezezkoa etorri arren gutxieneko horiek lotzen baditugu ezezko horren gainetik egiteko borondatea eduki behar dugula, lege espainiarrak kontrakoa esan arren. Horrek bere arazoak sortuko ditu eta horrek mugimendua eskatu beharko du eta onartu beharra orain arte egiten ziren moduak ez zirela modu onak. Oraintxe esan duzu [Egibarri begira] momentu honetan indar abertzale guztiok bide soilik politikoak erabiltzeko prest gaudela. Hartu beharreko hurrengo konpromisoa izan beharko luke bide politiko soil horietatik bukaeraraino joateko konpromisoa, eta horretarako….
Bukaeraraino… esan nahi dut halako batean zer gertatzen den Madrilek esaten badizu «ez, hori ez dizut onartzen». Orain arte egin dena baino gehiago egin beharko da. Pultsua botatzen badiogu Madrili ez dadila izan bakarrik bertaraino joan eta ezezkoa esaten digunean, etxera belarriak jaitsita bueltatzea.
Jatorria: Berria TB
