«Eusko Jaurlaritzak manifestazio eskubidea defendatu egin beharko luke»
Rafa Larreina EAko Antolakuntza idazkariak azaldu duenez, burujabetzaren alde «demokratikoki» lan egiteko prest dagoen gizarte zibila biltzeko asmoa dute udazkenean egingo duten biltzarrean

Eusko Legebiltzarrean duen bulegoan hartu gaitu Rafa Larreinak, liburu eta paper artean, hastear dagoen ekinaldi politikoa prestatzen.

Udazkenean mugimendu dezente izango dela ematen du. Giro horretan egingo duzue kongresua.

Azaroko kongresuan, EAren proiektu politikoaren inguruko kohesioa indartuko dugu. EAren egitasmo abertzale, demokrata eta aurrerakoia sendotzeko helburua du kongresuak. Baina kongresua baino lehenago, burujabetzaren aldeko konferentzia bat egiteko asmoa dugu, urria aldera.

Konferentzia horren inguruko zehaztasun gehiago eman ditzakezu? Zein helburu du?

Burujabetza kontzeptuaren inguruan biltzarra egiteko asmoa dugu. Bertan, EAren inguruan dagoen jendeaz gainera, burujabetzaren alde jarrera baketsua duen eta giza eskubide guztien aldeko defentsa egiten duten gizarte zibileko pertsona oro biltzea nahiko genuke. Ideia hori lantzen ari gara, eta ziurrenik, urrian egingo dugu. Uste dugu une honetan, zenbait hedabide, erakunde, PPren gobernua eta PSOEko sektore handi bat norberak bere herritartasuna aukeratzeko duen eskubidea ukatzen ari direla, eta horren aurrean gizarte zibilak erantzun egin behar du. Izan ere, gizartearen gehiengoa burujabetzaren eta autodeterminazio eskubidearen aldekoa da. Ideia horiei bultzada eman behar diegula uste dugu, estatuaren ofentsiba horri modu demokratiko, arrazional eta abegitsu batean erantzuna emateko.

Biltzarra jende guztiari irekita egongo da?

Bai. Burujabetzaren alde demokratikoki lan egiteko prest dagoen Euskal Herriko edozein herritarri irekita egongo da. Gure ustetan, indarkeria edo borroka armatua eta burujabetza ez dira bateragarriak, eta hain justu ere, euskal gizartearen gehiengoa burujabetza eta bakea batzen duen kontzeptu horren alde lan egiteko prest dago, baita Eusko Alkartasuna ere. Orain arte ez da halakorik egin hemen.

Biltzarraren ostean, bestelako urratsak egiteko asmoa duzue?

Edozein konferentziak legez, jarraipena izango du aurerrantzean ere, burujabetzaren alde lan egiteko prest dagoen gizarte zibila artikulatze aldera. Abertzaletasuna eta burujabetza herri honentzat onuragarriak direla helarazi behar diogu gizarteari, Euskal Herriaren ongizatearen defentsan ezinbestekoa dela. Indarrak batu nahi ditugu, eta gerta daitekeenari so dagoen jendeak ekimena har dezala subiranotasunaren eta bakearen alde. Izan ere, bi kontzeptuok batera joan behar dute, eta batera landu behar dira.

Azaroko kongresuari dagokionez, zuzendaritza berritzearen aldekoa zara?

Estatutuek zehazten dute zuzendaritzaren zati bat berritu egin behar dela, eta hori onuragarria dela uste dut. Baina berrikuntza horrekin batera, jarraipena ere ziurtatu behar dela uste dut, lehendakariarena, esaterako. Azken lau urteak inportanteak izan dira, eta Begoña Errazti Ibarretxe lehendakariaren atzetik herritarrek hobekien baloratzen duten politikaria da. Hori ez da oso ohikoa alderdien barruan, baina EAn gertatzen da. Alderdi barruko guztiekin lan egiten jarraitzea ere ezinbestekoa da. Esaterako, Carlos Garaikoetxea oso garrantzitsua izan daiteke konferentziaren barruan, jendea biltzeko duen gaitasunaren ikuspegitik.

Desobedientzia zibila eztabaidagai izango duzue kongresuan?

Bai, noski. Guk beti esan dugu indarkeriaren aurrean badirela modu asko politika baketsua egiteko. Eta desobedientzia zibila politika modu baketsu eta demokratikoan egiteko era bat da. Hori bai, ezinbestekoa da gizartearen gehiengoaren babesa izatea. EAn uste dugu edozein jarduera politikoa demokratikotzat jotzeko, herritarren borondatea errespetatu eta gizarteak gehiengoz erabakitzen duena onartu beharko lukeela. Desobedientzia zibila gizartearen eraldaketarako tresna da, eta ez dugu baztertzen jarduera politiko gisa ere izatea.

EA esparru juridiko-politiko berri baterako proposamena lantzen ari da. Nola uztartzen da hori Ibarretxeren planarekin?

Gehiengo absolutua izan ezean, beste indar politiko batzuekin akordioak lortzea ezinbestekoa da. Baina akordioetara heltzeko, ezinbestekoa da norberak nahi duena argi izatea. Guretzat onena den esparru juridiko-politiko berri baterako proposamena aurkeztuko dugu; baina logikoki akordioak lortu behar ditugu, lehenik eta behin gobernuaren baitan. Gure proposamena Ibarretxeren proposamenarekin, IUk duenarekin… uztartuko dugu. Logikoena da guztiona eta inorena ez den proposamen bat hitzartzea, baina guk argi eta garbi eutsiko diogu burujabetzaren banderari, eta helburu hori lortu arte lanean jarraituko dugu. Horregatik diot bi proposamenak bateragarriak direla. Adostasunaren bitartez lortzen dugun esparru horrek gutxiengo batzuk jaso beharko ditu, gure babesa izan nahi badu. Gutxiengo batzuk baldin baditu, eta onargarritzat jotzen badugu, babesa emango diogu. Hori bai, adostasun zabalagoa lortzea nahiko genuke, abertzale guztiak batuko lituzkeena, bereziki.

EA Euskal Herriaren independentziaren aldekoa da. Ibarretxeren planak Espainiaren barruan jarraitzea proposatzen du. Ez dirudi oso bateragarriak direnik.

Guk oso argi dugu herria ez dela egun batetik bestera eraikitzen. Herria eraikitzeko, urratsak egin behar dira. EAn prest gaude urratsak egiteko baldintza batekin: urrats horiek ezin dute herriaren etorkizuna arriskuan jarri. Nazio eraikuntzarako positiboak izan behar dute, baina ezin dute kolokan jarri.

Zer esan nahi duzu zehazki?

Bere garaian, EAko hainbat lagun Estatutuaren aldekoak izan ginen, uste baikenuen aurrera egiteko tresna bat zela. Gehiago ala gutxiago gustatuko zaigu, baina argi dago asko aurreratu dela. Dena ala ezer ez planteatzen badugu, epe ertainean ezer gabe geratuko gara, eta hobe da nazio eraikuntzaren aldeko urratsak egiten joatea, aurrera egin nahi badugu. Independentzia ez da egun batetik bestera lortzen, egunez egun egin behar da. Beraz, gure jarrera bateragarria da Ibarretxeren planarekin; betiere, proposamen hori nazio eraikuntzaren aldekoa bada, eta autodeterminazio eskubidea eta Euskal Herriko lurralde guztiek unitate politiko bat sortzeko eskubidea bermatzen badu. Finean, burujabetza, autodeterminazio eskubidea eta lurraldetasuna dira plan horrek jaso behar dituen gutxiengoak.

Hala ere, argi dago Eusko Jaurlaritzak zailtasunak izango dituela proposamena aurrera ateratzeko. Zure ustez, non jarriko dizkiote traba gehiago, Legebiltzarrean ala Madrilen?

Zailtasunak bi tokietan izango dira. Madrilen, ezezko jarreran itxita daude; besteak beste, Aznar itsu-itsuan dabilelako, Espainiako nazioaren batasuna mantentzearren, Estatuaren eta Euskal Herriaren errealitatea ukatuz. PPk ez du onartu nahi hemen herritar askok ez dutela beren burua espainartzat hartzen. Zergatik? Demokraziaren ikuspuntu ahula duelako, askatasunari beldur diolako, herritarrek beren iritzia emateari ikara handia diotelako. Horregatik dago Aznar tematuta terrorismoa eta burujabetza lotzen, eta arazo politiko baten errealitatea estaltzen saiatzen ari da.

Eusko Legebiltzarrean ere ez du erraz izango, ezta?

Gobernuarena baino babes zabalagoa lortzea nahi genuke; ez da erraza, ez baita espero babes handiagoa lortzea, baina guk horren alde lanean jarraituko dugu. Ez badugu lortzen, lanean jarraitu beharko dugu esparru juridiko-politiko berri baten aldeko gehiengoa lortzeko. Kasu honetan EAErentzat, baina Euskal Herri osoarentzat ere abiapuntua izan beharko du. Gu ez gara mugatzen EAEko esparrura, uste baitugu esparru berri horrek Euskal Herri osoaren errealitatea jaso beharko duela. Hau da, Eusko Jaurlaritzak egiten duen proposamena guretzat ez da helmuga, Gernikako Estatutua azken helmuga izan ez zen moduan. Aurrerapauso bat baino ez da nazio eraikuntzaren bidean, baina ezin du inolaz ere herri honen etorkizuna arriskuan jarri. Hala izango balitz, bukaera puntuan geundeke, eta guk ez diogu sekula babesik emango bukaera puntu bat den esparru juridiko-politiko bati.

Sozialista Abertzaleak taldearekin adostasunak lortzearen aldekoa zara, ala nahiago PSE-EErekin?

Errazagoa eta logikoagoa da akordioa abertzaleen artean lortzea, beraz Sozialista Abertzaleekin. PSE-EE bigarren aukera litzateke. Baina sozialistekin oso zaila ikusten dut, duten jarrera izanda. PPtik urruntzen saiatzen badira ere, ez dira batere argiak, eta ez dute definitzen beren izaera. Gaur egun identitate krisi batean daude.

Zapaterok estatutuen erreforma proposatu du, PSE-EEk autogobernuan sakontzeko eztabaida abiatu du. Sozialisten baitan zerbait mugitzen ari dela uste duzu?

Zerbait mugitzen ari da, baina dirudien baino gutxiago. Alderdi sozialista kontraesan batean dago, beraiek jakin badakitelako PPri aurre egiten ez badiote etorkizun zaila izango dutela. Badakite euren identitatea berreskuratu behar dutela.

PPk euskal erakundeen aurka daraman politikari erantzuteko manifestaziora deituko duzue irailerako?

Alderdi guztiak ikasturte politikoari ekiten diogun bezain pronto, gai hori mahai gainean izango dugula uste dut. EAk bederen manifestazioa egiteko ideiari berriz helduko dio hil honetan, eta espero dugu gainerako indar politikoek ere asmo berbera izatea. Izan ere, herri honetan herritar askok kalera ateratzeko gogoa dute Aznarri aski dela esateko.

————————————————————–

Rafa Larreinak ez du begi onez ikusten Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailak ezker abertzaleak deitutako mobilizazioak debekatzea, eta hausnartzeko deia egin dio Ibarretxeren gobernuari.

Batasuna legez kanporatua zutenetik, Javier Balzak zuzentzen duen sailak askotan debekatu ditu ezker abertzalearen manifestazio eta deialdiak; aste honetan, esaterako, Garzonen autoetan oinarrituta, itxitako egoitzen aurrean deitutako bilkurak galarazi ditu. Zer iruditzen zaizu?

Aitortu egin behar da Herrizaingo Saila egoera zailean dagoela, inguruan hesi handi bat jarri diotelako, kontraesanean dauden ebazpen judizialak daudelako… Hala ere, nik oso argi daukat, eta bat nator Espainiako Auzitegi Konstituzionalak dioenarekin. Alegia, zalantza kasuetan beti lehenetsi behar dela manifestazio eskubidea. Gai honetan argiak izan behar dugula uste dut, eta Aznarren gobernuak jarri digun tranpa hori apurtu behar genuke. Eusko Jaurlaritzak manifestazio eskubidea defendatu beharko lukeela uste dut. Gobernuaren baitan hausnarketa hori egin beharko lukete, hots, ezin zaiola jokoa egin Aznarri, ezta egoera horretatik probetxua atera nahi dutenei ere. Manifestazio eskubidea beti lehenetsi beharko litzatekeela uste dut, baketsua den heinean, noski.

Legez kanporatzeari konponbideren bat ikusten diozu?

Irtenbideak egon badaude. Gainera, erabakia Europan atzera botako dutela uste dut, ez baitauka ez hanka ez bururik. Baina irtenbide gehienak Batasunaren baitan daudela uste dut. Hausnartu egin beharko lukete, eta politikaren eta giza eskubide guztien aldeko apustu garbia egin. Hori egiteko gai direnean, aurrerapauso handia izango da, bai Batasunarentzat bai herri honentzat ere.

Batasunak bere erantzukizuna izango du, baina gainerako alderdi abertzaleek ere zerbait egin beharko duzue, ezta?

Bai. Alde batetik, argiak izan behar dugu, eta abertzaleak bagara, ondorio guztiekin gara abertzaleak. Eta beste alde batetik, herritar guztiek biltzeko eta politikan jarduteko duten eskubidea aldarrikatu behar da, baita ideiak adierazteko eskubidea ere. EA horren alde dago, eta azken urteotan garbi esan dugu ezker abertzalearekin hitz egiten jarraituko dugula.

Bi hilabete igaro dira udal hauteskundeetatik, eta oraindik udal gehienetan ez da mekanismorik abiatu legez kanporatutako plataformen parte-hartzea bermatzeko.

Nik badakit zenbait udaletan EAk lortu duela herritarren eskaerentzako batzordeak eratzea. Hala ere, parte-hartze hori bermatzeko bideak bilatzen jarraitu behar dela uste dut, lanean jarraitu behar dela. Egia da azken bi hilabeteotan udalek ez dutela normaltasunez funtzionatu, uda sasoia zela eta. Baina orain aurrerapausoak eman behar dira, eta EAk Udalbiltza jarriko du martxan berriro. Udalbiltzaren barne ere parte hartzeko aukera izango dela uste dut. Nazio eraikuntzan ezinbesteko funtzioa bete behar duen erakundea delako. Hori dela eta, urrian ahalegin handia egingo dugu Udalbiltza lozorrotik atera, eta berriz gidaritza papera har dezan.

Eusko Legebiltzarreko auziari dagokionez, Atutxa, Knörr eta Bilbao akusatuen jarlekuetan eseriko dituztela uste duzu?

Zuzenbidearen ikuspuntutik ez du zentzurik, eta kereilak ez luke aurrera jo beharko. Baina, zoritxarrez, hemen zuzenbideak ez du lekurik, eta interes politikoak dira nagusi. Espero dut azkenean botereen banaketa eta zuzenbidearekiko errespetua gailentzea.

Edurne Begiristain. berria.info

Jatorria: Rafael Larreina